Kunstboulevard en drie juwelen

Drie musea, die tot de grootste ter wereld kunnen gerekend worden, maken van Madrid de culturele hoofdstad bij uitstek: het Museo Nacional del Prado, het Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia en het Museo Thyssen-Bornemisza. Het zijn geen concurrenten, maar ze vullen elkaar eerder aan. Een goede raad: bereid je bezoek voor en beperk je tot bepaalde zaken en bepaalde kunstenaars. Bezoek deze drie musea zeker niet op dezelfde dag.

We wandelen langs een brede laan die omzoomd is door hoge bomen en stijlvolle huizen. Je zou het eigenlijk de kunstboulevard kunnen noemen. Deze buitengewone route zal je nergens elders ter wereld aantreffen. Deze 1,2 km wandeling langs schilderkunst en beeldhouwwerken, architectuur en natuurschoon, is één van de meest zinnebeeldige zones van Madrid.

De Paseo del Prado wordt gemarkeerd door drie 18e-eeuwse fonteinen. Aan de noordelijke kant pronkt de fontein van Cybele op het Plaza de Cibeles.

Halfweg de laan is een rond punt met de fontein van Neptunus.

En aan het zuidelijk einde staat de fontein van Apollo.

Langs de wandelweg zelf staan nog eens vier fonteinen, ze beelden elk een zeemeerman of zeemeermin met dolfijn uit.

De laan Paseo del Prado is een zeer geliefde zone van de Madrilenen. De laan kan pronken met de aanwezigheid van de drie belangrijkste musea van Spanje. Er is slechts één plek in de wereld, waar men binnen zo’n beperkte zone kan genieten van werken als 'Las meninas' van Velázquez , de 'Mijas' van Goya, 'Giovanna Tomabuoni' van Ghirlandaio, Les Vessenots in Auvers van Van Gogh, de Guernica van Picasso en talrijke andere meesterwerken van de universele kunst – en dit op slechts enkele meters van elkaar.

De brede Paseo del Prado werd aangelegd door de verlichte despoot Karel III. Het was zijn bedoeling er een centrum van kennis en wetenschap te vestigen. Hier was vroeger een buitenwijk van de stad. El Salón del Prado, zoals deze belangrijke renovatie werd genoemd, overdekte de beek die dit gebied doorkruiste, waardoor deze bosrijke zone veranderde in een wandelweg met tuinen en fonteinen.

Er zijn niet alleen de musea aan beide zijden van de laan. Er staan hier prachtige gebouwen zoals bv. historische hotels: Palace aan de westkant (vroeger paleis van de Marqués de Medinoceli) en het Ritz aan de oostzijde. Hier vonden het Natuurhistorisch Kabinet ( het tegenwoordige hoofdgebouw van het Prado), de Hortus Botanicus en de Sterrenwacht hun plaats. En daar zijn nog meer indrukwekkende kunstmusea zoals bv. ‘Museo Postal y de Telecommunicación’ – ‘Museo Nacional de Artes Decorativas’ – ‘Muse Naval’.

Het Koninklijk muziekconversatorium

Het Museo Nacional del Prado

Het Prado museum is een van de bekendste en meest bezochte kunstmusea. Het heeft dan ook een van de rijkste en belangrijkste kunstcollecties ter wereld. Karel III gaf in 1785 opdracht voor de bouw van een natuurwetenschappelijk museum. Nadat 35 jaar later de bouw eindelijk af was, liet de koning de kunstcollectie van de Spaanse koninklijke familie hier brengen. In 1811 besloot Ferdinand VII om vrijwel alle koninklijke kunstschatten onder te brengen in het pand waar het Prado tegenwoordig nog steeds is gevestigd. Het museum opende de deuren op 19 november 1819, in tegenwoordigheid van het koninklijk paar, met slechts 311 kunstwerken in drie zalen.

In de daarop volgende decennia werd het museum uitgebreid, maar pas in 1865 werden de kunstwerken officieel overgedragen aan de staat en werd de toekomst van het museum veilig gesteld. In 1872 werden ook de schilderijen uit het Museo de la Trinidad naar het Prado overgebracht. Deze waren afkomstig uit de in 1834 opgeheven Spaanse kloosters. Andere kunstschatten, zoals de zogenaamde 'Zwarte schilderijen' van Goya, werden door particulieren geschonken.

Nu bestaat de collectie van het museum uit meer dan 7600 schilderijen, 5000 tekeningen, 2000 prenten, 700 beelden, 1000 munten en zo’n 2000 voorwerpen uit de 14de tot en met de 19de eeuw. Door de enorme grootte van de collectie van het Prado Museum is slechts een deel tentoongesteld. Sommige bronnen hebben het over meer dan 27.000 kunstwerken.

Het Nationale Pradomuseum bezit op gebied van de Spaanse schilderkunst de belangrijkste verzameling ter wereld, namelijk van de grootste meesters van de universele schilderkunst: El Greco, Velázquez, Goya en van de belangrijkste artiesten uit de Gouden Eeuw: Ribera, Zurbarán en Murillo. Maar het is ook uniek vanwege de Vlaamse en Italiaanse werken, een erfenis uit de tijd dat Spanje een wereldrijk was. We zien er de mooiste werken van internationale kunstschilders zoals Rembrandt, Rafael, Rubens, Caravaggio, Jan Roos, Jeroen Bosch en Rogier Van der Weyden met de Kruisafneming. Voor wat betreft de Italiaanse kunst is er de meest complete collectie van Titiaan en andere schilders van de Venetiaanse school. Alhoewel in geringe mate, is ook de Duitse, Franse en Engelse schilderkunst vertegenwoordigd, en wel met eersteklas werken. En dit alles kan men vinden in één enkel museum.

Ik probeer in dit artikel enkele belangrijkste kunstwerken die men in het El Prado museum kan bezichtigen, te tonen. Ze werden genomen via google (fotograferen mocht daar niet)

El Greco - 'Exhibition'

Het beroemdste werk van het Prado is waarschijnlijk van Velázquez: Las Meninas. Dit is een zelfportret terwijl de schilder de koning en de koningin vereeuwigt. In de spiegel achter Velázquez is dat koninklijke paar te zien.

Velázquez - 'Las Meninas'

Ghirlandaio - 'Giovanna Tomabuoni'

Van Gogh - 'Les Vessenots in Auvers'

Jeroen Bosch - 'Laatste oordeel, drieluik'

Vanderweyden - 'De Kruisafneming'

Een gedeelte van de kunstwerken is niet te bewonderen. Ze zitten veilig opgeborgen in de kluizen en opslagruimtes.

De drie hoofdingangen van het Museum worden geflankeerd door beelden van Goya, Velázquez en Murillo.

Bij één bezoek is het niet mogelijk om alle collecties (niet alleen schilderijen, maar ook klassieke beeldhouwkunst en met juwelen bezette voorwerpen uit de Renaissance) goed te bekijken. Het is waarschijnlijk het beste om je te concentreren op een kunststroming die je het meeste interesseert; of dat nu Spaanse gotiek is, de Italiaanse Renaissance (met bv. Titian, de Spaanse barok (met onder andere Zurbarán, Ribera, Murillo en Velázquez), hun Europese tijdgenoten (zoals Rubens en van Dyck) of de uitgebreide verzameling werken van Goya.

Peter Paul Rubens - 'Het oordeel van Parijs'

Titian Veccellio - 'Exhibition'

Francisco Zubarrán - 'Still life with Pots'

Francisco Zubarrán - 'Agnus Dei'

Ribera - 'Sueño de Jacob'

Om een groter deel van de bodemloze collectie te kunnen tonen, werd er een nieuwe vleugel aangebouwd. Je kiest het best vooraf wat je wilt zien. Zoals bv.de fameuze Vlaamse vleugel, of de indrukwekkende Italiaanse collectie. Maar de meeste mensen die krap in de tijd zitten, kiezen bij een eerste bezoek vaak voor de zalen van El Greco, Velázques en Goya.

De doeken van Goya tonen zoveel verschillende stijlen dat het moeilijk is te geloven dat ze allemaal door één man zijn gemaakt. De officiële - soms licht ironisch getinte - portretten van de koninklijke familie zijn niet te vergelijken met de schilderijen die  Goya maakte over de verschrikkingen die de troepen van Napoleon teweegbrachten.

De 'Zwarte schilderijen', die zijn helemaal anders van sfeer. De 70-jarige Goya was al tien jaar stokdoof toen hij deze veertien duistere taferelen schilderde op de muren van zijn huis aan de Manzanares. Je ziet duivels, heksen, mensengezichten die zich vermengen met beestenkoppen en doodshoofden, wijd opengesperde ogen, kinderen die worden opgegeten - donkere, dreigende kleuren.

Het El Prado museum is sinds het jaar 2009 ook virtueel te bezoeken via Google Earth, die de belangrijkste kunstwerken in beeld hebben gebracht.

Nadat het Museum Thyssen-Bornemisza was geopend ontstond er een magische wisselwerking tussen de collecties van beide musea. Hetgeen we missen in het Prado is op schitterende wijze vertegenwoordigd in het Thyssen.