De slag van de Somme

Ons bezoek aan de stad Albert was om stil van te worden. We nemen de weg, richting Arras, via Péronne. Het lijkt of we een rit maken in West-Vlaanderen, België. Net als in de omgeving van Ieper en de Westhoek worden we geconfronteerd met de oorlogsgruwel van WO I (1914-1948). De Slag van de Somme was net zo hard als de Slag van de IJzer en daar getuigen de vele begraafplaatsen van.

Le Circuit du Souvenir – het Herdenkingstraject

We rijden een deel van de herdenkingsroute. Wat heeft men hier geleden in 1914-1918. En wat een gevolgen had die ‘slag van de Somme”, zowel wat betreft het aantal doden, gewonden en vermisten – de met de grond gelijkgemaakte begroeiing en de gebombardeerde dorpen – als de tastbare sporen zoals loopgraven en bomkraters.

Op de slagvelden (of waren het slachtvelden) zijn vele tientallen begraafplaatsen, grote en kleine. Hier rusten de resten van militairen die deelgenomen hebben aan de Eerste Wereldoorlog. Er zijn gesneuvelden van verschillende nationaliteiten : Fransen, Engelsen, Ieren, Schotten, Canadezen, Australiërs, Duitsers, Nieuw-Zeelanders, Zuid-Afrikanen, soldaten van Newfoundland …

Er wordt niet gesproken van Engelse begraafplaatsen maar van Britse. Er liggen namelijk ook vele tienduizenden Ieren (vooral Noord-Ieren), Schotten en Welshmen begraven, naast soldaten uit de Britse dominions Australië, Nieuw-Zeeland, Canada en Zuid-Afrika en uit kolonies als India en Newfoundland.

Dit heb ik onthouden van die dag: 'Engeland is groter dan ik dacht. De Fransen hebben de grond voor de begraafplaatsen geschonken aan de Engelsen. Engeland is groter dan alleen het eiland aan de andere kant van de Noordzee.'

Het  herdenkingstraject is een traject tussen twee steden die symbool staan voor de Eerste Wereldoorlog in Frankrijk : Albert en Péronne.

Er zijn ZOVEEL begraafplaatsen en monumenten onderweg. Af en toe zien we er ook een klein kerkhofje liggen, een eind van de weg af.

Ik probeer een idee te geven van enkele memorials.

Pozieres Australies Memorial

Bij het begin van de Slag bij de Somme, op 1 juli 1916, was Pozières nog buiten schot gebleven, maar zo’n vier weken later was er van het dorp niets meer over.

Poziëres was een belangrijke positie in de Duitse linie. Australische troepen vielen hier aan op 23 juli 1916 en in de daarop volgende weken van gevechten om het dorp veilig te stellen, verloren ze hier 16.000 man. Nog eens 7.000 vielen om de Mouquetboerderij in te nemen.

Thiepval - Frans/Brits memorial

Aan het eind van de slag aan de Somme had het Britse leger 420.000 man verloren. De strijd om Thiepval begon op 1 juli en eindigde op 26 september.
De 1ste juli 1916 was de ergste dag in de geschiedenis van het Britse leger. Bijna 20.000 doden en bijna 38.000 gewonden.

Dit 45 meter hoge monument herdenkt de 73.367 vermiste Britse en Zuid-Afrikaanse soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. Zij hebben geen bekend graf hebben. Hun namen zijn in de pilaren van het memorial gegraveerd.

Het is het grootste Britse oorlogsmonument van de wereld. Achter het memorial is een begraafplaats waar 300 Engelse en 300 Franse militairen begraven zijn. Deze plaats staat symbool voor de gezamenlijke offers gebracht door de 2 naties.

Het monument werd gebouwd tussen 1928 en 1932 en onthuld door de Prins van Wales op 31 juli 1932.

Longueval Zuid-Afrikaans nationaal museum en memorial

De verovering van het ‘Bois de Delville’ was van vitaal belang. De Zuid-Afrikaanse brigade ging de strijd aan met 4000 man.

Tijdens 5 dagen van ononderbroken strijd, bleef van het ‘Devil Wood’ slechts één boom over en van de 4000 Zuid-Afrikanen waren er nog slechts 143 ongedeerd (niet gedood of verwond)

Het bos is later voor een deel weer aangeplant met boompjes uit Zuid-Afrika. Aan het einde van een rij eikenbomen afkomstig uit Zuid-Afrika, staat het monument, als nagedachtenis aan alle Zuid-Afrikaanse slachtoffers.  Zij vormen de laan van de begraafplaats naar de ingang van het monument.

Beaumont-Hamel Newfoundland Memorial Park

Het dorp Hamel lag juist achter de Duitse linies. Tijdens de oorlog was Newfoundland een Britse kolonie en had als vele anderen een vrijwilligers leger opgebouwd.

Op de 1ste juli verlieten 800 soldaten van Newfoundland de loopgraven voor de aanval en 30 minuten later waren er geen 100 man meer over: 255 gedood, 91 vermist en 386 gewond. Slechts 69 waren in staat om te antwoorden toen de volgende dag de namen op de presentielijst werden afgeroepen.

Het slagveld met zijn loopgraven en granaatinslagen is in 1922 een herdenkingspark (16 ha) geworden. Boven alles uit torent een bronzen kariboe, het wilde rendier dat het symbool is van het Newfoundland Regiment.

Fricourt Duitse begraafplaats

Het dorp Fricourt was zwaar versterkt door de Duitsers maar ondanks dit werd het dorp bevrijd in de eerste 24 uur. Dit succes was grotendeels te danken aan enkele mijnexplosies die een bres sloegen in de linies. Nu bevindt zich hier een Duitse begraafplaats met 12.027 Duitse soldaten. Vele van hen liggen in massagraven.

De begraafplaats werd in 1920 door de Franse militaire overheden aangelegd. Ze concentreerden de gesneuvelde Duitse soldaten die in 79 gemeenten en de slagvelden in de wijde omgeving voorlopig begraven waren.

De 'Rode Baron', Mannfred von Richthoven, was hier tijdelijk begraven tot 1925, werd dan overgebracht naar het invalidenfriedhof in Berlijn, waar andere oorlogshelden begraven liggen en in 1975 definitief begraven in het familiegraf in Wiesbaden. Hij was een oorlogsheld, want hij had in 1 ½ jaar tijd 80 vijandelijke vliegtuigen neergehaald.

Een massagraf

'Een grafzerk voor Joodse gesneuvelde'

Volgens wikipedia : https://nl.wikipedia.org/wiki/Deutscher_Soldatenfriedhof_Fricourt

Op de voor- en achterkant van de metalen kruisen staan de namen van de gesneuvelden. Enkele platte stenen in het gras geven aan dat hier ook slachtoffers liggen. Voor 14 joodse gesneuvelden werden natuurstenen grafzerken opgericht met de afbeelding van een davidster. Achteraan de begraafplaats staan op metalen tegels de namen van degenen die hier in een massagraf liggen. De begraafplaats wordt onderhouden door de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge.

Er liggen 17.027 slachtoffers begraven. Er zijn vier massagraven waarin 11.970 doden liggen waarvan 5.331 konden geïdentificeerd worden. Van de 5.057 individuele graven bleven er 114 niet geïdentificeerd. De namen van de gesneuvelden zijn documenteerd.[1]

En er zijn nog ZOVEEL meer begraafplaatsen en monumenten ....

Wie meer hierover wil lezen : http://www.somme14-18.com

We kunnen het museum in Péronne niet bezoeken. Het is zondag 15/11/2015 en alle musea zijn gesloten wegens de terreuraanslagen in Parijs (13/11/2015).