Friesland - Leeuwarden
Leeuwarden is de trotse hoofdstad van Fryslân.
Leeuwarden is de start- en finishplaats van de Elfsteden. Een stad met honderden monumenten, parels van musea en de leukste winkeltjes.
Leeuwarden werd in 2018 verkozen tot Culturele Hoofdstad van Europa.
De Friese hoofdstad, bekend van Mata Hari, Pieter Jelles Troelstra en Jan Jacob Slauerhoff, was ooit de residentie van de Friese Nassaus (1584-1747). Het stadspark, de Prinsentuinen en het Stadhouderlijk Hof herinneren aan deze periode. Karakteristiek zijn de scheve toren Oldehove en het standbeeld Us Mem (onze moeder), een eerbetoon aan de beroemde Friese koe. Het Fries museum, in een 18de eeuwse patriciërshuis, toont een grote verzameling terpvondsten, klederdrachten, kunst en kunstnijverheid.
Wie was Mata Hari?
Margaretha Geertruida Zelle (1876-1917), die wereldberoemd zou worden als Mata Hari (Maleis voor 'oog van de dag'), groeide op in Leeuwarden. In Vincennes (bij Parijs) maakte een vuurpeloton een tragisch einde aan haar leven, nadat een Frans tribunaal haar wegens spionage ter dood had veroordeeld. In het Fries museum komt u meer te weten over deze legendarische vrouw, die door films en boeken over haar leven een internationale reputatie heeft verworven. In het huis waar ze van 1883 tot 1890 met haar ouders woonde is nu het Frysk letterkundig museum gevestigd.
Leeuwarden is ontstaan uit drie terpen – Oldenhove, Nijehove en Hoek – bij de samenvloeiing van de Ee, Vliet en Middelzee. In 1435 werden de terpen officieel verenigd en kreeg Leeuwarden stadsrechten. In 1498 vestigde Albrecht van Saksen zich in Leeuwarden. Van 1587 tot 1748 was Leeuwarden de residentie van de Friese Nassaus. Leeuwarden behoorde toen tot de belangrijkste steden van de Republiek. ….
Bij het binnenkomen in Leeuwarden staan we meteen al vol bewondering te kijken naar een scheve toren. Het is net een gedoofde waskaars … een stompe, half afgebouwde torenromp uit 1532. Als we vragen aan de vrijwilliger die kaartjes verkoopt voor de torenbeklimming (om zo vanaf 40m hoogte een panorama over Leeuwarden te zien) antwoordt hij met een brede glimlach : 'Slappe grond hé.'
Oldehove
Omstreeks het jaar 1000 stond op de Oldehoveterp een tufstenen kerkje. In de 12de eeuw werd de kerk vergroot. In de 16de eeuw werd de kerk nogmaals uitgebreid. In 1529 kreeg bouwmeester Jacob van Aken de opdracht tot de bouw van een nieuwe kerktoren. Het was de bedoeling dat de toren met de bestaande kerk zou worden verenigd. Ondanks een stevige fundering en acht steunberen verzakte de toren.
een steunbeer is … een verticale betonnen of gemetselde muurverzwaring om de zijwaartse druk van de kap en eventuele gewelven op te vangen. Een steunbeer kan ook worden aangebracht om horizontale krachten op te nemen die ontstaan door gronddruk of waterspanning. De foto geheel onder geeft een close-up van een steunbeer. De steunbeer wordt meestal naar boven toe steeds minder zwaar; dit stapsgewijs "verjongen" wordt "versnijden" genoemd. Tussen de delen bevinden zich vaak waterlijsten.
http://www.joostdevree.nl/shtmls/steunbeer.shtml
De kerkenraad besloot tot het staken van de bouw. Een zware storm in 1576 werd de oude St.-Vituskerk noodlottig : de kerk stortte in. In 1706 werd de kerk volledig afgebroken – de toren bleef staan.
We wandelen verder de Grote Kerktstraat in … en komen voor bij de Grote of Jacobijnerkerk.
De Grote of Jacobijnerkerk
De Jacobijnerkerk is het enige overblijfsel van het voormalige dominicanenklooster dat rond 1245 werd gesticht. Het is de oudste en belangrijkste kerk van Leeuwarden. Sinds de Reformatie is het de hoofdkerk van de stad. In 1588 werd het koor als grafruimte voor de Nassaus bestemd.
Het monumentale karakter van de straat trekt onze aandacht Wij komen bij het Stadhouderlijk Hof, ooit de residentie van de stadhouders, nu een luxueus stadshotel.
Leeuwarden, de hoofdstad van Friesland, is een stad met koninklijke waardigheid. 'Us Heit' (onze vader) Willem Lodewijk, Graaf van Nassau (1560-1620), was stadhouder in Leeuwarden.
Hij zette zich in voor de vrijheid van de Friezen. De sporen van zijn verblijf in Friesland zijn nog steeds zichtbaar. In zijn statige Stadhouderlijk Hof is nu een vijfsterren hotel gevestigd. Overigens is Willem Lodewijk niet de enige stadhouder die in Leeuwarden gezeteld heeft.
Stel je voor : slapen waar de koningin ooit verbleef .. dineren in een paleis .. dan kan hier .. in het Paleis Stadhouderlijk Hof verbleven vroeger de Friese Nassau-stadhouders en Nederlandse koningen en koninginnen.
Op het plein van het paleis kijkt Willem Lodewijk (1560-1620), graaf van Nassau, op de bezoekers van het hotel neer.
Schuin voor het paleis staat een grote Wilhelminaboom met een groen uitgeslagen fonteintje. 'Ter Herinnering aan de Troonbestijging van H. M. Koningin Wilhelmina', staat er ingebeiteld.
Stadhuis
Het gerestaureerde 18de eeuwse stadhuis biedt onderdak aan het bestuurscentrum en de raadzaal van Leeuwarden.
We pauzeren graag met een kopje koffie en bladerend in de gids wat er nog allemaal te bezoeken valt in Leeuwarden.
De Waag
De Waag werd in 1595-1598 gebouwd in renaissancestijl en was tot 1880 het trefpunt van de boter-en kaashandelaars. Nu staat er ook een rij wachtenden ; niet voor boter, maar voor geld uit de muur.
Tussen de tweebouwlagen loopt rondom een klassiek fries van natuursteen, versierd met rozetten en engelkopjes. Op de hoeken boven de luifel zitten gebeeldhouwde wapendragende leeuwen. In het waaggebouw is een lunchroom gevestigd met een terras dat geopend is in de zomer.
De Grutterswinkel
Klaas Lieuwe Feenstra opende in 1900 aan de Nieuwsteeg een luxe grutterswinkel en wijnhandel. Zijn drie dochters hebben de winkel tot 1973 opengehouden. De inventaris is voor een groot deel bewaard gebleven. In het achterhuis bevindt zich de dienstbodekamer, de vroeger slaapkamers van de zusters zijn ingericht tot expositieruimte. In de winkel worden artikelen van grootmoeders tijd verkocht.
even een kijkje nemen in de kelder (weckpotten - flessen wijn - wijnvaten ..)
Wij worden heel vriendelijk ontvangen en mogen foto’s nemen van hun klein museum. We kopen dan ook iets uit hun winkel.
Via de winkel is J. Boomsma’s distilleerderij te bereiken.
J. Boomsma museum
In deze distilleerderij 1ste klasse worden we helemaal teruggebracht in de stijl van de jaren dertig. De opvolger van Dirk, zijn zoon Jodocus Boomsma, neemt ons mee terug in de tijd aan de hand van een interactieve film over de oorsprong van Boomsma Beerenburger. We ontdekken stap voor stap hoe deze traditionele kruidenbitter wordt gemaakt en volgen de rondleiding langs allerlei erfstukken uit de oude distilleerderij.
In het gezellige proeflokaal achter de distilleerderij is er gelegenheid tot het proeven van het Boomsma assortiment. En dat laat Rik zich geen twee keer zeggen!
Hij proeft de sfeer van toen en nu in het museum van Boomsma : Beerenburg 1e klas.
Bij het museum is eveneens een slijterij gevestigd. Wie iets mee wil nemen voor thuis kan hier een flesje Beerenburger of ander gedistilleerd kopen.
Fries museum
We slaan de Koningsstraat in en komen aan het Fries Museum. Hier zijn een groot aantal herinneringen aan de Friese geschiedenis te bewonderen. De modernistische gevel van het Fries Museum, een meters hoge, strakke glazen driehoek, neemt openlijk afstand van die bonte bedoening van beelden en bogen en blokken van devoormalige Kanselarijernaast. Het museum heeft een schitterende verzameling van zilverwerk en kostuums en een imposante portrettengalerij.
foto van de voormalige Kanselarij uit 1566
het Fries museum, naast de vroegere kanselarij
In het najaar van 2013 zou het fries museum zijn deuren heropenen. In het nieuwe gebouw wordt het verhaal verteld van Friesland en de Friezen. Het is het verhaal van de elf steden, de haat-liefdeverhouding met het water, de zoektocht naar het typisch Friese en de plek van Friesland in de wereld.
Keramiekmuseum 'Princessehof’
Het museum bezit een omvangrijke collectie aardewerk en porselein uit Azië en de landen van de islam. Daarnaast is er een compleet overzicht van Nederlandse art nouveau-keramiek. Ook de tegelcollectie is uniek.
De 18de eeuwse stijlkamer, de vroegere eet-en muziekkamer herinnert aan het hofleven ten tijde van Maria Louise van Hessen-Kassel.
En om af te sluiten nog een paar sfeerbeelden van Leeuwarden
We rijden morgen naar Oosterwolde ... Maar de echte fryske dúmkes hebben we mee. Zo blijven nog een stukje Friesland proeven eens we thuis zijn!
Maak jouw eigen website met JouwWeb