Willemstad, een stad vol geschiedenis

Tijdens onze vakantie in Oudenbosch maken we een uitstapje naar Willemstad. Het is een van de meest strategisch gelegen vestingsteden van Willem van Oranje. De band met Oranje is er nog steeds. Ook nu nog draagt Koning Willem-Alexander de titel 'Heer van Willemstad'.

(het betreft Willemstad in Nederland en niet Willemstad in Curaçao).

De oude vestingstad is gelegen in Noord-Brabant, daar waar het Volkerak en het Hollands Diep elkaar ontmoeten. Het cultuurhistorische karakter van de vestingstad, de mooie uitzichten, de jachthaven en de vele horecavoorzieningen maken een bezoekje meer dan waard.

Het is een klein, gezellig vestingstadje waar de tijd heeft stil gestaan. Er is sinds 1585 niet veel veranderd in deze stad met een rijke geschiedenis. Tijdens een wandeling trekken de roerigste perioden uit de vaderlandse geschiedenis aan je voorbij. Oude vuurmonden turen over de hoge stadswallen. Doch wees niet bang, de kanonnen dreigen niet…..ze heten je welkom!

Kort stukje geschiedenis:

Het begin van Willemstad dateert uit de 16de eeuw (1564). Jan IV van Glymes, markies van Bergen op Zoom gaf opdracht voor de inpoldering (aanwinst van land door indijking). Het kleine boerendorpje kreeg de naam Ruigenhil.

Toen in 1568 de opstand tegen de Spanjaarden begon, bleek Ruigenhil heel strategisch te liggen. Het dorpje lag namelijk aan een belangrijke vaarweg tussen Holland, Zeeland en Noord-Brabant.

De opvolger van de markies Jan Wittem koos openlijk de zijde van de Spanjaarden. Ruigenhil werd hierdoor in 1581 aan Willem van Oranje (Willem de Zwijger) geschonken als compensatie voor de bezittingen die hij in de Tachtigjarige oorlog was kwijtgeraakt. In 1583 besluit Willem van Oranje van  Ruigenhil een sterke vesting te maken, om Holland te beschermen tegen de Spanjaarden. Rond de bebouwing werd een mooie klassieke verdedigingsgordel aangelegd met zeven bastions genaamd: Bastion Groningen, Bastion Gelderland, Bastion Zeeland, Bastion Utrecht Bastion Holland en tot slot de bastions Friesland en Overijssel.

Willem van Oranje heeft de opleving van de stad helaas niet mogen meemaken. Een jaar ervoor (20 juli 1584) werd hij in Delft vermoord. Ruigenhil kreeg de naam Willemstad. Zijn zoon Maurits verleende het stadsrechten en breidde tot 1603 de vesting verder uit.

links foto van Willem van Oranje - rechts foto van Maurits van Oranje

In 1793 doorstond Willemstad een beleg door de Fransen, maar werd overgegeven na de val van Bergen op Zoom. De machtige Keizer Napoleon was ontevreden over de Nederlandse regering. Hij zag de strategische ligging van het vestingstadje voor de kustverdediging en stuurde in 1809 zijn broer Lodewijk naar Willemstad. Hij werd benoemd tot Koning van Holland, in de hoop dat hij zo meer invloed zou krijgen in Nederland. Lodewijk, die het eigenlijk niet zag zitten om te verhuizen naar dit koude en natte land, maakte er toch maar het beste van. Hij leerde een beetje Nederlands en probeerde echt een koning voor zijn volk te zijn. Keizer Napoleon verwachtte van zijn broer dat hij alles deed wat hij zei. Bijvoorbeeld dat hij de dienstplicht in Nederland invoerde. Maar Lodewijk was eigenwijs en wilde ook bij de Nederlanders in de smaak vallen. Veel maatregelen voerde hij daarom niet (of maar half) uit. Hij voelde mee met het Nederlandse volk, zorgde na het ontploffen van een buskruitfabriek voor voedsel, geld en nieuwe huizen. Keizer Napoleon was niet tevreden over zijn softy broer. Hij stuurde hem weg en voegde Nederland bij zijn keizerrijk. Tussen de broers is het nooit meer goed gekomen.

In 1811 gaf Napoleon de opdracht tot het bouwen van een nieuw buskruitmagazijn en enkele kleinere aanpassingen aan de vesting. Ook liet hij in datzelfde jaar nieuwe forten bouwen rond de vesting, waaronder Fort Sabina en Fort de Hel. Pas in 1926 werd Willemstad als vesting opgeheven.

In 1940 gebruikten de Duitsers de stad als een vestingstadje, er werden diverse bunkers gebouwd. De meeste van deze bunkers zijn nog steeds intact, ze zijn nu nog te zien op het Bastion Gelderland.

In 1970 is het oude stadje aangewezen als beschermd stadsgezicht en sindsdien trekt het historische Willemstad met haar jachthaven veel toeristen en dagjestoeristen aan.

Vanuit de lucht bekeken heeft Willemstad de vorm van een zevenpuntige ster. De bastions en vestingwallen zijn nog grotendeels intact. Het stratenpatroon en de vele monumentale panden daarbij opgeteld, creëren een bijzondere historische sfeer.

Een wandeling door de vesting is een belevenis voor jong en oud.

Weet je, eigenlijk gaat de eerste bewoning van dit gebied al vele duizenden jaren terug. In 1968 vond men bij de aanleg van de Volkeraksluizen, in het kader van de Deltawerken, een circa 6.500 jaar oud eikenhouten beeldje: ‘het Mannetje van Willemstad’. Het werd in een veenlaag op 8 meter diepte tussen de restanten van de wortels van een eik gevonden.

Het staat momenteel in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.

meer over het 'Mannetje' vind je hier:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Mannetje_van_Willemstad
 

Willemstad bestaat uit twee delen: het oude historische centrum en ten noordoosten hiervan het nieuwere gedeelte buiten de vestigwerken.

En uiteraard heeft een toeristisch stadje als Willemstad genoeg bezienswaardigheden. Het is dé plek voor een heerlijk dagje uit. Een wandeling over de stadswallen, mooie historische gebouwen zien, kuieren en even genieten op een van de vele terrasjes aan de pittoreske haven...

Wandel mee in volgend deel