Chileense spookstad in de woestijn

Chili: Van enorme gletsjers en ijskoude meren tot slapende vulkanen en de droogste woestijn ter wereld!

Chili ligt geklemd tussen de Andes en de Océan Pacifique. Het land (4.275 km lang) kronkelt in een smalle streep vanaf het zuidelijkste puntje in Zuid-Amerika via de westkust naar boven. Hierdoor beschikt Chili over een extreem diverse natuur en kolossale natuurwonderen. Er zijn maar weinig landen die zo geïsoleerd liggen als Chili ... Andes, Oceaan, Zuidpool en woestijn.

Bijna 40% van de bevolking woont in Santiago de Chili, energieke en bruisende koloniale hoofdstad. Hier wordt 's zomers gefeest tot diep in de nacht en in de winter wordt geskied.

Foto: Santiago de Chili én het Andes gebergte op de achtergrond

Reis je vanuit de hoofdstad naar het zuiden, dan rij je door dichte bossen en langs schitterende vulkanische meren, puntige bergen en gletsjers. Uiteindelijk kom je bij het Chileense deel van Patagonië en nog iets verder is Antarctica.

Twee foto's van Chileens Patagonië

Foto: Antartica

Reis je vanuit de hoofdstad naar het noorden, dan kom je, voor je het beseft in een onmetelijk woestijngebied. Zo’n 1000 km ten noorden van Santiago ligt 'San Pedro de Atacama', in de droogste woestijn van de wereld.

De stad is gebouwd rondom een oase. Er komen steeds meer toeristen omdat het een van de droogste plekken op aarde is, met bijzondere ecosystemen.

Enkele trekpleisters zijn: de Atacama-zoutvlakten - de Salar de Atacama (het grootste zoutmeer van het land) - de geisers van El Tatio - de Licancabur-vulkaan - de Maanvallei en de Dodenvallei.

Deze valleinamen zeggen veel, de Atacama woestijn is niet zomaar de droogste plek ter wereld. Het is er vijftig keer zo droog als Californische Death Valley. Op sommige plaatsen heeft het al eeuwen niet geregend. In de Atacama woestijn valt in 750 jaar evenveel neerslag als in België of Nederland in één jaar.

De 'Cejar Lagoons' meren waarin je kunt blijven drijven.

Het plaatsje San Pedro de Atacama is niet veel groter dan een klein dorp in België en er is maar enkel het hoognodige te vinden. De prijzen zijn er een stukje hoger dan in de rest van Chili, voor eigenlijk alles wat je maar kunt bedenken.

Humberstone, een stille getuige...

Rond 1900 was dit één van de rijkste gebieden ter wereld, want hier werd nitraat gewonnen. Dat werd gebruikt als kunstmest, wasmiddel, voor buskruit en explosieven. Britse en Chileense nitraatdelvers verdienden er fortuinen mee. Na de ontdekking van een synthetische manier om het nitraat (goedkoper) te produceren, nam de vraag naar het Chileense nitraat snel af. Tussen 1872 en 1945 woonden hier 3000 mensen die werkten in de nabijgelegen nitraatmijnen. Ze raakten van de ene op de andere dag hun baan kwijt en waren ze genoodzaakt om hun modeldorp te verlaten. Waarschijnlijk gingen enkele inwoners ervan uit dat ze ooit zouden terugkeren naar hun woning. Dat is te zien aan het prikkeldraad dat zorgvuldig om sommige huizen is gespannen en de spullen die zijn achtergelaten. Lange rijen met leegstaande arbeidershuizen lijken zo weer te kunnen worden betrokken. In een enkel huis staan nog een verzakt bed, kapotte tafels en een lege fotolijst.

Tientallen spookstadjes getuigen van de nitraatkoorts die hier honderd jaar geleden heerste. Een ervan is de spookstad Humberstone. Dit stadje wiens roem ooit Europese theatergroepen aantrok, is nu leeg en verlaten.

Voor het verval moet het goed vertoeven geweest zijn in het dorp. Als je ronddwaalt zie je nog een bar, een zwembad en een basketveld. Er is ook een groot theater met 300 stoelen en een leeg podium. In de gloriedagen traden hier Parijse cabaretartiesten op, speciaal overgekomen om de inwoners te vermaken.

foto: theater en huizen van het dorp.

De deuren van het theater hangen scheef in hun scharnieren. De toneelspelers, die een maand vroeger nog een hotel in Londen bewoonden, kregen het driedubbele van hun salaris en werden, zo goed en kwaad als het kon, in de watten gelegd. Zo konden zij verkoeling zoeken in het zwembad, dat bestond uit de stalen romp van een middelgroot schip. Het staat er nog steeds, donkerbruin van de roest, maar met enige fantasie kun je je voorstellen dat dit ooit een wonderbaarlijke attractie was. Hoe het gevaarte ooit 50 kilometer in de woestijn werd gesleept, is een raadsel.

Daily life in Humberstone

Wandel in gedachten met me mee … de stofwind giert over de woestijnvlakte en door de lege huizen. Hierdoor klapperen de deuren angstaanjagend, scharnieren piepen en vloeren kraken. Het is het heetste uur van de dag. De kurkdroge lucht veroorzaakt een verzengende dorst en onbewust hoop je dat er ergens een winkel of kroeg is opengebleven. Maar helaas, in de verre omtrek is geen ziel te bekennen, al blinken de uithangborden van de cantina’s alsof ze gisteren zijn geplaatst. Je snakt naar een druppel regen. Afgezien van een paar uitzonderlijk taaie hagedissen leeft hier niets. Je verwacht er elk moment een spook tegen te komen, het maakt een bezoek tot een heel spannende ervaring.

In 1970 zijn de nitraatstadjes Humberstone en Santa Laura tot nationale monumenten verklaard.

Iets verder staan de gigantische fabriekshallen waar het nitraat werd geraffineerd en binnen wachten de manshoge machines op de volgende shift. Naast de fabriek staan een paar kranen en een half in het zand weggezakte locomotief volslagen nutteloos. Een losgeschoten staalkabel zwiept in de wind tegen de metalen fabriekswand. De grond ligt bezaaid met verroest gereedschap en houten planken.

De houten vloer van het twintig kamers tellende opzichterhuis is ingezakt en de plantenbakken op de veranda zijn leeg. Een bord met het opschrift "een enkel ongeluk kan het einde van alles betekenen" getuigt van het gevaarlijke leven in de nitraatwinning. Humberstone werd in 1930 definitief gesloten.

Humberstone ... zand en roest

Bron Humberstone: National Geografic Traveler

Afbeeldingen genomen via Google