Ontmoet nog meer boeddhisme in Anuradhapura

Er zijn zoveel fascinerende monumenten te vinden in Sri Lanka. Anuradhapura maakt indruk met zijn imposante dagoba’s en veel archeologische en religieuze schatten. Het is onmogelijk om alles te bezichtigen in een dag. Het loont beslist de moeite om meerdere dagen in deze streek door te brengen.

Niet ver van de indrukwekkende witte dagoba (vorig deel) zien we de Thuparama. Deze werd in de 3de eeuw voor Christus (in opdracht van koning Davanampiva Tissa) gebouwd als eerste reliekschrijn op Sri Lanka. Naar verluidt werd hier het rechtersleutelbeen van Boeddha (of althans een splinter ervan) bewaard of ingemetseld. Het heiligdom mag dan klein zijn, met zijn 19 meter … het is zeer heilig voor de boeddhisten.

Foto thuparama dagoba komt via www.lonelyplanet.com

Wij zien de huidige sierlijke klokvormige dagoba, een uit het midden van de 19de eeuw (1862) daterende reconstructie. De witgeschilderde dagoba is omringd door schots en scheef staande pilaren, die als palmen om de dagoba heen staan. Het zijn de restanten van een dakconstructie uit de 7de eeuw. Ze waren de ondersteuning van het houten Vatadage (uniek voor Sri Lanka). Dat is een koepelvormige, circustentachtig beschermend omhulsel.

Wij verplaatsen ons af en toe met het busje in dit 20 km² groot ruïnepark. Het is een groot domein vol schatten, heiligdommen, paleisrestanten en ruïnes.

Het is fijn reizen door Sri Lanka met ons klein groepje: 5 Belgen + de Sri Lankaanse gids + de chauffeur.

Via een kleine, bochtige weg door de jungle komen we nabij de boeddha van Samadhi. De ruim 2 meter hoge mediterende boeddha stamt uit de 4de eeuw en werd uit kalksteen gehouwen.

Samadhi betekent in het boeddhisme een geconcentreerde, ontspannen, naar binnen gerichte aandacht of meditatie, die voor een langere periode gehandhaafd is. Het wordt ook wel het samenkomen van de geest genoemd. Het beeld wordt beschut door een stenen baldakijn en is door bomen omgeven.

De Boeddha van Samadhi wordt voorgesteld in de fase na de verlichting

Dat kunnen we afleiden uit de meditatiehouding waarbij de naar boven gekeerde handen over elkaar op de schoot rusten. Het beeld heeft krulletjes in de haren en een zachte gelaatsuitdrukking. (Volgens de gids zou de ietwat plompe neus achteraf toegevoegd zijn).

Ooit stonden er vier van dit soort beelden in Anuradhapura, maar drie hiervan zijn ernstig beschadigd; hun resten zijn verspreid in deze oude hoofdstad

We komen langs overblijfselen van ... wat ooit een koninklijk paleis was.

En als je goed kijkt, lijkt het of er ligt een 'stenen' tapijt aan de voet van de trap. Dat is de Sandakada Pahana.

De gids staat al klaar om meer te vertellen over de vergane glorie van het paleis én over de Sandakada Pahana. De eerste Sandakada Pahana’s, in het Engels vertaald als Moonstone (maansteen) zijn gemaakt tijdens de laatste fase van het oude Anuradhapura-koninkrijk. Ze werden alleen geplaatst bij ingangen van boeddhistische tempels tijdens deze periode. Veel maanstenen, onder andere deze in Anuradhapura, zijn goed bewaard gebleven.

Er zijn nog mooie maanstenen te vinden bij veel ruïnes en tempels, maar niet elke is nog zo gedetailleerd. Overigens zijn ook de reliëfs naast trappen ook vaak een foto waard. Dit zijn de wachters.

Laat ons verder luisteren naar de gids...

Ooit was dit een zeer imposant gebouw. De naam 'maansteen' is gebaseerd op zijn vorm en ontwerp. Het is een uniek kenmerk van de vroegere Singalese architectuur. Je vindt ze op veel plaatsen in Sri Lanka terug, voornamelijk bij trappen en ingangen.

Het zijn symbolische voetmatten en ze beteken meer dan alleen maar 'welkom. Wanneer een gelovige de maansteen aan de ingang naar de boeddhistische tempel overschrijdt, ondergaat hij een symbolische reiniging. De vier edele waarheden zijn in deze ‘voetmat’ vereeuwigd. De maansteen, die in feite rond is (de rest van de steen zit verborgen onder de tempelvloer), stelt de kringloop van het leven voor.

- In de buitenste ring zien we vlammen. Die staan symbolisch voor het eeuwige verlangen dat Boeddha leerde om het lijden te voorkomen.

- In de volgende ring lopen een stier, een paard, een olifant en een leeuw achter elkaar aan als symbool van de vier fasen van het leven: geboorte, ouderdom, ziekte en dood. (in de maanstenen van Polonnaruwa ontbreekt de stier, als teken van respect voor de hindoes.)

- In de volgende cirkel zien we slingerplanten als symbool van de levenskracht ( het verlangen en de begeerte, de oorzaken van het lijden in het leven)

- Volgens de boeddhistische leer kun je, wanneer je het verlangen afzweert, tussen goed en kwaad kiezen en op zoek gaan naar de waarheid. Dit stadium wordt verbeeld door de vliegende ganzen, die in Sri Lanka intelligentie worden toegeschreven. Zij staan symbool voor de afkeer van begeerte en verzoeking en voor het onderscheid tussen goed en kwaad.

- Daarna bereik je de binnenste cirkel, een prachtige rol met een ornamentale lotusbloem. Die symboliseert de zuiverheid en de nadering van het Nirvana, de verlichting.

Nu de bezoeker zich heeft bekwaamd in de symbolische levensloop van het boeddhisme, mag hij/zij de tempel betreden. Deze vijf treden van de wijsheid leiden naar de binnenkant van de tempel en ten slotte naar de verlichting.

Wat verderop staat de tweede grootste stoepa ter wereld. Het is de 1900 jaar oude dagoba van Abbayagiri, die momenteel wordt gerestaureerd.

De oorspronkelijk 120 meter hoge koepel werd bij de wederopbouw meermaals ingekort tot zijn huidige hoogte van 75 meter.

We gaan wat dichterbij en verdwalen in de doolhof van ruïnes.

Dichtbij komen we aan het Kuttam Pokuma, een meer dan 1200 jaar oud badencomplex met twee identieke, uitstekend bewaarde baden.

Via een steile stenen trap bereikten de monniken van het Abhayagiriklooster (dagoba hierboven) het water of ze namen plaats op de rand van het bekken.

Het frisse water spoot op uit een leeuwenkop.

Let op de sculptuur van een naja – de vijfkoppige cobra als symbool van het water – in het achterste bekken, een van de best bewaarde exemplaren in Anuradhapura.

Tijdens de rit terug komen we nog voorbij de dagoba van Jetavana (ofwel Jetavanarama), gebouwd door koning Mahasena. Na de Egyptische piramiden moet de dagoba van Jetavana met zijn circa 120 meter het hoogste bouwwerk van de wereld zijn geweest toen het in de 3de eeuw werd gebouwd. De restauratie door de Unesco is na tientallen jaren eindelijk voltooid. De ooit majestueuze stoepa is nu nog ongeveer 70 meter hoog. Niettemin is deze massieve dagoba een mooie, in zijn oude luister gerestaureerde, bakstenen koepel.

Het was een dag vol verrassingen, vol WHAW's en OH's. We rijden naar het hotel met een voldaan gevoel. Morgen verlaten we Anuradhapura.

We zijn klaar voor nieuwe belevenissen.