Aboe Simbel : de tempel van Ramses II

Aboe Simbel ligt 286 km ten zuiden van Aswan, in de Libische woestijn. De grote finale van onze bus reis naar het diepe zuiden van Egypte is de ontzagwekkende Tempel van Ramses II. Zijn kolossale beelden heersen als koningen over het Nassermeer.

Het is 6.30u en nog koud als we uit de bus komen. Nu voelen wij aan dat het ook koud kan zijn in de woestijn. De opgekomen zon zal nog wat tijd nodig hebben om de temperatuur een beetje aangenaam te maken.

De gids Ata is genoodzaakt om ons buiten de tempels te vertellen over deze reusachtige bouwwerken en wát er binnen te zien is. Gidsen mogen binnen geen uitleg geven omdat het door de drukte teveel opstoppingen en gedrum zou veroorzaken.

We hebben veel tijd om de tempels op een rustig tempo te bekijken.

Hier staan ze dus – midden in het niets van de woestijn, aan de voet van het immens grote Nassermeer dat 500 km lang is - de twee tempels. Ze werden onder Ramses II volledig uit rots gehouwen : een voor hemzelf (links, de grotere) en een voor zijn vrouw Nefertari (rechts, de kleinere).

Hier liet de glansrijkste farao Ramses II (1279 – 1213 v.Chr.) het mooiste en wonderlijkste monument van zijn tijd bouwen. Maar ook dit wonderwerk dreigde rond 1960, door het bouwen van de Hoge Aswandam en het aanleggen van het Nassermeer, onder water te komen.

De reddingsactie van de tempels

Het redden van de twee rotsheiligdommen van Aboe Simbel  was een grootscheeps project, een van de mooiste gebouwen van Ramses II waardig. De Unesco zaagde ze los uit de berg en verplaatste ze verder en hoger. De tempels werden verzaagd in 1036 grote blokken en heropgebouwd in hun oorspronkelijke staat. De werkzaamheden duurden 3 jaar (1965-1968) en kostten in totaal 42 miljoen Amerikaanse dollars.

Het ging zo …

Nadat een kistdam van 365 m lengte en 25m hoogte was gebouwd om het Nijlwater op een afstand te houden, werd in mei 1964 met de reddingsactie begonnen. Eerst werd het zand verwijderd en daarna werden stutten geplaatst die met een dikke plastieklaag waren bekleed om beschadiging te voorkomen. De tempel is te vergelijken met een reusachtig flatgebouw van 10 etages en weegt 250.000 ton.

Italianen, werkers uit de marmergroeven van Carrara, begonnen met hun lange zagen de tempel in blokken te zagen. In deze steenblokken van 3 tot 30 ton werden gaten geboord en daarin stalen stangen met hars vastgezet. Ze werden op zand en schuimplastic van een schuitje gelegd en door kranen omhoog gehesen. De beelden en steenblokken werden neergelegd op een rotsplateau, 60 m hoger en 200 m landinwaarts.

Begin 1966 werd boven op de rotsen, waar de twee tempels in ‘genummerde’ stukken uiteen lagen, met de heropbouw begonnen. De grootscheepse verhuizing was meegevallen, de zandsteen bleek massiever dan men had gedacht, injecties met steenlijm bleken niet nodig, de stevig beplakte wandschilderingen en reliëfs hielden zich goed op hun tocht omhoog. Het gigantische plan was door 47 landen financieel gesteund. Van de 40 miljoen dollar betaalden de Verenigde Staten en Egypte ieder een derde deel. Het bedrag was hoog, maar goed besteed voor het behoud van deze juwelen van Nubische bouwkunst. Het voltooien van de titanenarbeid werd op 22 september 1968 gevierd met een plechtigheid, waarbij de Egyptische regering allen had uitgenodigd die aan het verplaatsen van de tempels steun hadden verleend.

Bij de verplaatsing werd er steeds naar gestreefd de natuurlijke omlijsting te bewaren. De tempels van Aboe Simbel moesten dus zichtbaar blijven vanaf het water. Ze zijn herbouwd in precies dezelfde oost-westligging.

De tempel is zo herbouwd dat ook nu weer de eerste zonnestralen worden begroet door de apen van het fries. Ook kan het zonlicht door de zuivere oost-westligging van de tempel via de gang doordringen tot het allerheiligste, het diepste van de tempel.

Wie meer over de verplaatsingswerken wil zien kan dat op volgende filmpjes : rescue part 1 – rescue part 2 -  rescue part 3  - the international rescue

Deze links komen uit : http://www.elsentoine.com/nijlcruise2013/tempels/abusimbel.htm

Het is zo indrukwekkend groot als we ervoor staan!

De Grote Tempel van Ramses II.

De voorgevel van de tempel is 38 meter  breed en 31 meter hoog en 64 meter diep in de rots gelegen.

Met groot vertoon van macht staan de vier beelden van de zittende Ramses II majestueus  voor de rotspylonen van de ‘Grote tempel’.  Deze kolossale beelden zijn elk 20 meter hoog.

boven de beelden zie je 'de fries'.

Bovenaan de gevel (op de fries) zien we 22 bavianen die met geheven armen de zon aanbidden. De Egyptenaren geloofden dat deze apen aanhangers van Ra waren omdat ze bij zonsopkomst altijd begonnen te schreeuwen vanuit de toppen van de bomen.

fries : In de klassieke bouwkunst is het fries een vaak doorlopende band met voorstellingen. Het fries behoort tot het hoofdgestel en bevindt zich tussen architraaf en kroonlijst. (wikipedia)

Naast de benen van Ramses zien we 3 vrouwen: zijn moeder Toya en zijn vrouwen Nefertari en de koningin Isetnefer. Onder de knieën van de grote Ramses staan beelden van verscheidene van de 100 kinderen van de farao zoals bv. de prinsessen Batanta, Nebtawie en van prins Amon Her Khopshef.

De beelden van de staande koninklijke vrouwen en de kinderen zijn ook meer dan levensgroot. En hiervoor staan er nog kleinere beelden van goden.

Wat voelen wij ons klein, bij die kolossale beelden

Het is opmerkelijk dat deze tempel niet aan een god gewijd is, maar aan de roem van de farao zelf. Dat Ramses vol grootheidswaanzin was bleek duidelijk ; hij vergoddelijkte zichzelf.

Er zit er een bewaker bij de ingang. We mogen binnengaan maar niet fotograferen of filmen.  Wat jammer .. maar de Egyptenaar is wel zo geslepen dat hij spontaan de sleutel geeft en vraagt om een foto te nemen. Zo is hij weer een fooi rijker :-)

de sleutel van de tempel van Ramses!

We staan versteld bij het binnentreden van zo'n een immens grote zuilenzaal. Aan weerszijden van het middenpad zien we acht vierkante zuilen met beelden van zowel Ramses als Osisis met gekruiste armen.

De beelden zijn ongeveer 10 meter hoog.

Op elk denkbaar stuk muur of plafond zijn tekeningen aangebracht. Kortom de versiering van de binnenste rotswanden is een verheerlijking van de militaire glorie van Ramses II. De kleurige wandreliëfs verheerlijken nog eens de strijdlust van de grote Ramses

 Ramses II slaat de koppen in van zijn Syrische vijanden.

Achter deze zuilenzaal vol mooie reliëfs, bevindt zich de offerzaal en daarachter het heiligdom. In het heiligdom staan 4 beelden van zittende goden

Ramses heeft er rekening mee gehouden dat twee keer per jaar de stralen van de opgaande zon tot het allerheiligste van de tempel doordringen, 64m diep in de rots gelegen.

Op de vroeger locatie verlichtte de zon op 20 februari (kroning van Ramses II) en op 20 oktober (geboorte van Ramses II) de 4 beelden in het binnenste van de tempel. Op de nieuwe locatie gebeurt dit vreemd genoeg twee dagen later daar men geen rekening gehouden had met de nieuwe geografische ligging. Dit bewijst nogmaals dat de oude Egyptenaren een ongelooflijke kennis bezaten van de astronomie.

Dus, tweemaal per jaar (op 22 februari en 22 oktober) schijnen de zonnestralen recht in het 64 m diep in de rots gelegen heiligdom, om zich daar te ‘verenigen met de beelden van de grote goden’ : Amon, Re en Ptah en in het midden de koning zelf. Hij rekende zich dus ook als een god

De 4 goden, geduldig wachtend op hun zonnestraaltje.

De eerste God uit het rijtje is Ptah, hij is de God van de Duisternis. Dus die krijgt geen zon. De volgende is Amon-Re. Die krijgt 6 minuten licht, daarnaast staat Ramses II afgebeeld als god en zijn “gloriemoment” duurt wel 13 minuten!. En naast hem zit Re-Harakhty die ook zijn “six minutes of fame” krijgt. Vroeger hadden de drie goden gouden armen om het licht te weerkaatsen, maar die zijn destijds, onnodig te vertellen eigenlijk, ook al geroofd geweest.

Er wordt beweerd dat men de grote tempel beslist zo vroeg mogelijk in de ochtend moet bezoeken, want dan is de lichtinval het mooist. Later op de dag wordt de plaats ook door honderden toeristen overspoeld.

Het wordt steeds maar warmer als we verder wandelen over dat immens grote plein en langs het Nassermeer, naar die andere mysterieuze tempel .. de ‘Kleine tempel’