Citadel en de moskee van Mohammed Ali

We rijden door de verkeerschaos naar Islamitisch Caïro (later bezoeken we Koptisch Caïro)

De Citadel

Onze eerste stop is bij ‘de Citadel’, het hoogste punt van Caïro. De Citadel is een grote bezienswaardigheid in Islamitisch Caïro. Het is een opvallend onderdeel van Caïro’s skyline : een eeuwenoud bolwerk, bekroond met de dunne minaretten van de grote moskee van Mohammed Ali.

De bouw van het fort werd in 1176 gebouwd door Salah al-Din  - ook bekend als Saladin, de ridderlijke vijand van de kruisvaarders. Hij gebruikte daarvoor de afgevallen stenen van de piramiden.

In de tijd van Saladin tot de tijd van Mohammed Ali speelde de citadel een grote  rol als vesting bij de verdediging van de stad en als residentie van de machthebbers.

Tot de 19de eeuw verbleven de Egyptische vorsten er. Ze breidden de citadel telkens weer uit. Daarna was ze een tijdje legerkazerne en gevangenis, om uiteindelijk in 1983 haar poorten voor het publiek te openen. De citadel omvat drie moskeeën, waaronder die van Mohammed-Ali, die als symbool van Caïro wordt beschouwd.

De Citadel en de Moskee van Mohammed Ali werden jarenlang gesloten als militair domein en gevangenis. Een brand in de jaren ’70 richtte veel schade aan, en de regering trok buitenlandse adviseurs voor een restauratieplan aan. De geschatte kosten waren echter zo hoog, dat men de adviseurs ontsloeg en met behulp van duizenden studenten en vrijwilligers het herstel in eigen handen nam. De uiteindelijk uitgevoerde restauraties zijn niet allen bijzonder subtiel. De eerste fase, waarbij de door albast bedekte muren en gewelven werden schoongemaakt, was in 1983 voltooid, waarna president Moebarak het bouwwerk voor het publiek heropende.

Dé blikvanger van de Citadel is de Moskee van Mohammed Ali

Caïro telt meer dan 500 moskeeën, en wordt daarom ook vaak de stad met de duizend minaretten genoemd. Deze Moskee, met haar grote koepels en 80 meter hoge minaretten beheerst de skyline van Cairo.

“Mohammed Ali  werd geboren in 1769 in Kavala (Macedonië) en werd door de Ottomaans-Turkse familie naar Egypte gestuurd. Hij overleed in Egypte in augustus 1849. Hij is de grondlegger van het moderne Egypte.”

foto genomen van Wikipedia.

De Mohammed Ali Moskee.

De kalief Mohammed Ali gaf opdracht om in het zuidelijke deel van de Citadel een moskee te bouwen (1824 – 1849). De vader van het moderne Egypte, liet zelfs de vroegere paleizen in het zuidelijke gedeelte van de Citadel afbreken om plaats te maken voor de moskee die zijn naam zou gaan dragen. Hij wou een gebedsplaats naar het voorbeeld van de Blauwe Moskee in Istanbul. De moskee werd ontworpen door de Griekse architect Yusuf Bushnaq. De moskee is helemaal overdekt met albast en wordt ook de Albasten Moskee genoemd. Acht jaar na de dood van Mohammed Ali  in 1849 werd ze door Said Pasja voltooid. Ze is ongetwijfeld een van de rijkste van de 500 moskeeën in Caïro. De bronzen hoofddeur is rijk bewerkt met ronde en veelhoekige ornamenten.

Samen met Tari, onze persoonlijke gids – die heel duidelijke uitleg geeft, gaan we een kijkje nemen.

We komen binnen op de vierkante binnenplaats met zuilengang. De hoge overdekte galerijen worden gedragen door zuilen met een versierd kapiteel en voetstuk.

In het midden staat een achthoekige barokke fontein – met een kleurig baldakijn en fraaie marmeren ornamenten. Deze fontein dient voor de rituele de wassingen van gezicht, handen en voeten. Men moet immers zuiver voor Allah verschijnen.  Orthodoxe moslims gaan zelfs eerst nog naar het toilet, voor ze zich wassen en in de moskee gaan bidden.

Op de binnenplaats valt de enorme klok in rococostijl onmiddellijk op. Tari vertelt (net als Ata deed in Luxor) over het geschenk van de Franse Koning Louis-Philippe (1846). Hij schonk dit in ruil voor de obelisk van Ramses II (vroeger aan de ingang van de Luxor tempel en nu op de Place de la Concorde in Parijs)

Maar de klok heeft nooit gewerkt.  Of zou de ‘Pasja’ die dit kostbare geschenk gekregen heeft, niet geweten hebben waar de klepel hing?

Tara wijst ons ook op de twee prachtige, slanke potloodminaretten van 85 m hoog. Dit zijn de hoogste minaretten van gans Egypte.

Alvorens naar binnen te gaan, doen we de schoenen uit. Anderen laten een vilten doekje over de schoenen binden.  Bij het binnentreden ontrolt zich een oosters sprookje voor onze ogen. De vloer is belegd met 85 tapijten, die samen ruim 5000 m² vloer bedekken. In de grote ruimte zijn muren en zuilen bekleed met een zachtkleurig marmer, vooral met albast.

In het midden van de moskee hangt een gigantische grote, ronde, ijzeren kroonluchter. Er hangen honderden kelkvormige glazen lampen aan ijzeren kettingen. De luchter is uniek qua gewicht (2,5 ton). Dit is eveneens een geschenk van Frankrijk.

De binnenzaal is indrukwekkend door de mooie versiering van de koepel. De hoge, in Byzantijnse stijl uitgevoerde, koepeldaken zijn donkerblauw en –groen beschilderd.

Rond de koepels versieren 169 gekleurde vensters het geheel. Aan de vier hoeken van de koepel staan de namen van vier opvolgers van de profeet Mohamed: Abu bakr, Omar, Uthman en Ali.

Binnen de zaal bevinden zich twee minbars (preekgestoelten), iets wat uniek is. De meest in het oog vallende preekstoel is die van Mohamed Ali. Deze prachtige houten, groen geschilderd en met bladgoud versierde minbar is de grootste en de oudste en werd door Mohamed Ali gebouwd.

De albasten preekstoel (minbar), gemaakt in opdracht van koning Faroek werd in 1939 binnenin de moskee gebracht. Hij zou die geschonken hebben omdat de oude zodanig geplaatst was, dat de sprekers slecht verstaanbaar waren.

Naast de minbar bevindt zich de mihrab (gebedsnis). Deze is met goud versierd en duidt de richting (Mekka) aan om te bidden.

Rechts van de ingang bevindt zich het graf van de stichter, een hoog praalgraf van opengewerkt marmer. De tombe van Mohammed Ali ligt in een zij-ruimte achter een verguld hekwerk.

Mohamed Ali in zijn albasten mausoleum

Het is echt een voorrecht om met z’n tweetjes te zijn, met Tari. We kunnen vragen stellen zoveel we willen, ze is er alleen voor ons en het verloopt zo gemoedelijk!

We krijgen ook ruim de tijd om foto’s te nemen of te filmen en ze wijst ons op heel veel mooie dingen. Na het bezoek aan deze moskee wandelen we over het grote plein van de Citadel naar de ringmuur.

Hier hebben we een fantastisch uitzicht over de wereldstad Caïro.

Boven de grijze, groezelige huizenzee steekt hier en daar een minaret omhoog, afgewisseld met een koepel van een moskee, en hoge torengebouwen van hotels, kantoren en woonflats.

De witte gebouwen zijn eerder 'nieuw' - de grijze gebouwen zijn al heel oud.

We horen hierboven, het lawaai van beneden. Het lijkt net een ‘toeterend gekkenhuis’.

De smog ligt als een deken over de stad.