Prehistorie in Cantabrië

De grot van Altamira (cueva de Altamira)

In Noordwest- Spanje liggen vele oudheden voor het rapen! Langs de kust van Asturië zijn talrijke voetafdrukken van dinosauriërs te zien, bij Burgos zijn resten gevonden van de oudste Europese mens. Er zijn langs de kust van Galicië dolmen en ganggraven. Maar ook prehistorische grotschilderingen spreken tot de verbeelding. Die van Altamira zijn het meest beroemd.

Dat ze mooi zijn, zullen jullie in dit artikel wel merken! Zelfs Pablo Picasso vond ze zo volmaakt dat hij opmerkte : “Sinds de grotschilderingen van Altamira is het met de schilderkunst alleen maar bergafwaarts gegaan.”

De primitieve mens heeft dus op vele plaatsen  sporen van zijn kunst achtergelaten.

Nationaal museum van Altamira

Op amper 2 km van Santillana del Mar bevindt zich één van de voornaamste centra voor onderzoek en verspreiding van de paleolithische kunst in Europa, nl de grotten van Altamira.

Het grottencomplex staat bekend als de Sixtijnse Kapel van Paleolithische kunst en werd in 1985 door de Unesco beschermd als werelderfgoed. Altamira museum wordt beschouwd als een van de belangrijkste musea, wat betreft de Steentijd. De veelkleurige muurschilderingen behoren tot de meest expressieve getuigenissen van de prehistorische kunst in Europa.

Een beetje geschiedenis:

In 1868 ontdekte een jager de ingang van de grot. Marcelino Sanz De Sautuola begon dan in 1875 met een onderzoek, maar het was zijn dochter Maria die in 1879 de schilderingen vond - wat een gelukkig toeval was, nadat de grot tienduizenden jaren afgesloten was. Nu staat vast dat de oermens hier zo'n achttienduizend jaar geleden de eerste schilderingen van bizons en neushoorns maakte.

In de jaren zeventig bezochten dagelijks meer dan 3.000 bezoekers de grot. Altamira had zoveel succes dat men het aantal bezoekers moest beperken. Door hun lichaamswarmte begon de temperatuur in de grotten immers te stijgen en dat tastte de schilderingen aan. Vanaf 1982 tot 2002 werden daarom slechts enkele bezoekers per dag toegelaten, en sinds 2002 helemaal geen meer.

Er werd besloten om een kopie van de grotten te bouwen. Deze kopie is ondergebracht in een nieuw, absoluut meesterlijk museum.

In 2010 werd de grot weer opengesteld. Dit had vooral te maken met de economische situatie in de regio. Volgens de bestuurders was de grot een belangrijke troef om toeristen en daarmee inkomsten aan te trekken. Vandaag is het aantal toegelaten bezoekers verminderd en de gemiddelde wachttijd is inmiddels tot soms 3 jaar opgelopen. Specialisten kunnen nog steeds een bezoek aan de ‘echte grot’ brengen. Daarvoor moeten ze echter een schriftelijke afspraak maken, met de reden voor het bezoek. En dan alleen nog dik twee jaar wachten …

Jaarlijks komen hier zo’n 300.000 bezoekers! In de vakantieperiode is het aan te raden om je ingangskaartje vooraf te reserveren, tenzij je in die lange rij wilt staan nog voor de kassa zelfs maar opengaat! (reserveren kan via internet)

Tickets worden hier gekocht of afgehaald en dan pas kun je het museum (op de achtergrond) binnen.

Wij hebben ons ticket en kunnen naar binnen. Aan een balie krijgen we een toegangskaartje voor het begeleid bezoek. We moeten onze favoriete taal kiezen (Nederlands staat er niet bij) en de gids zal ons begeleiden in de gekozen taal. Er worden slechts groepjes van 20 tot 30 personen toegelaten. Op ons kaartje staat ook het juiste uur waarop we moeten aan de grote poort, die naar de nieuwe grot leidt, staan.

We vinden het prima dat we nog eerst tijd hebben om een bezoek te brengen aan het museum. Het plaatst Altamira in zijn tijd en doet het belang ervan voor de geschiedenis van de mens uit de doeken.

De tentoonstelling is thematisch opgesteld, de verschillende uitstalkasten laten ons kennis maken met het werk van de archeologen en hun manier van denken. Sommige zaken lijken vandaag heel vanzelfsprekend, maar dat zijn ze niet altijd geweest.

Volgende uitstalkasten, beschrijven de geschiedenis van de mens voor Altamira. Er is een mooi overzicht van de verschillende plaatsen waar resten van eerste mensen werden aangetroffen, van Oost-Afrika tot China.

En uiteindelijk komen we bij de kunstenaars die 18.000 jaar geleden Altamira hebben versierd, de homo sapiens.

Ook de uitstalkasten over de beschaving van Altamira zijn schematisch ingedeeld. Waar woonde de mens tijdens het paleolithicum? Wat at hij? Speelde hij muziek? Hoe zag zijn omgeving eruit?

Al deze vragen worden beantwoord door middel van foto’s en reproducties van voorwerpen, afkomstig van vindplaatsen uit gans Cantabrië, maar ook uit Frankrijk en Amerika. Het is een leuke inwijding in het leven in een grot.

Videofilmpjes vertellen het verhaal van de ontdekking van de grot en leggen uit hoe de replica tot stand kwam, hoe de ingenieurs millimeter na millimeter het origineel kopieerden met blokken polystyreen en siliconen.

'Handafdrukken'

Daar gaat een belletje, het is tijd om ons naar de grote poort te begeven. Ons groepje gaat binnen ... we vallen van de ene verbazing in de andere. De grote zaal met de bizons werd natuurgetrouw gekopieerd, tot op de millimeter. De variëteit en de kwaliteit van de schilderingen, eenvoudige pennenstreken of ingewikkelde schilderingen, voeren ons 16.000 jaar terug in de tijd.

In deze 296 meter lange grot waarvan de hoogte varieert van 2 tot 6 meter zijn 150 tekeningen afgebeeld van bizons, paarden, herten en everzwijnen. Ook zijn er handafdrukken gevonden (zie foto hierboven)

Er mag hier niet gefotografeerd of gefilmd worden. De foto’s die ik hierbij plaats zijn genomen van plaatjes en stenen in het museum. Het geeft wel een beeld maar helemaal niet zo mooi als in ’t echt!

Afbeeldingen van bizons, paarden, herten en antropomorfe figuren in zwarte contouren

Op het plafond zijn bijna honderd dieren en allerhande tekens te bewonderen, waarvan 21 bizons weergegeven worden in verschillende houdingen. Er zijn ook paarden, wilde zwijnen en stieren; allemaal geschilderd door middel van verscheidene technieken (verzonken, contouren, geschilderd, geschraapt en gearceerd). Het is één beweging van schoonheid, uniek in de paleolithische kunst. De schilderijen zijn gemaakt met natuurlijk oker met bloedige kleur, en de omtrek van de beelden met lijnen in houtskool.

Nog 2 foto's genomen via google

Het gebruik van het reliëf van het plafond om nog meer realisme te bekomen, is een van de karakteristieken van de schilder(s) van Altamira. De grot zelf heeft een lengte van 270 meter, en als wij die doorlopen, merken wij talrijke afbeeldingen op.

De smalste en laagste zone van de grot, lijkend op een gang, wordt de “cola” (rij; staart) genoemd. Hier bevinden zich een serie zwarte tekens die lijken op houten daken of wildklemmen gebruikt bij de jacht.

Wie nog meer wil kan deelnemen aan een workshop 'jagen' en 'vuur', geschikt zowel voor kinderen als volwassenen.

Wij bekijken nog eens de foto's en uitleg over de archeologie van de 11de eeuw.

In volgende filmpjes kan je zelf een kijkje nemen in de grotten. De 2de link komt van iemand die ook de grotten bezocht (vandaar die 2 foto's via google)

https://www.youtube.com/watch?v=HmD6Lo9-l3s=128

http://www.josopreis.eu/Noord-Spanje/altamira.htm

Nog onder de indruk van zoveel moois en indrukwekkends, rijden we verder ...